Gaur eguneko egoera aztertu baino lehen, emakumearen eboluzio sozialari buruzko
ikuspegi zabala eskaintzea gustatuko litzaidake. Horretarako, prehistoriatik
aro garaikidera arte bidai bat egingo dugu. Emakume eta gizonen rolak
etengabeko aldaketak pairatu dituzte historia osoan zehar, rol horiek garai
bakoitzeko eredu ekonomiko eta sinesmenekin estu lotuta zeudelarik.
Duela milioi bat urte, munduan
gizarte biltzaileak ziren nagusi;
gizonek ehizatzen zuten bitartean, emakumeek umeen zainketaz eta fruituak biltzeaz
arduratzen ziren. Modu honetan, haien gaitasun fisikoen arabera lan rol ezberdinak ezarri ziren, baina estatus bera mantendu zuten. Aro
neolitikoan, ordea, nekazaritzaren
hedapenarekin batera sexuen polarizazioa
eman zen. Alabaina, lurra tramankulu astunak erabiliz lantzen hasi ziren eta honek
lan munduan emakumearen baztertzea suposatu zuen, ahurdun zegoelarik ezin baitzuen
halako lanabesik maneiatu. Hau dela eta, haren betebeharrak umeak heztera
mugatu ziren, gizonek herria defendatzeaz eta elikagaiak produzitzeaz
arduratzen ziren bitartean. Horretaz gain, teknika berrien erabilpena beste
iraultza bat ekarri zuen: gizonaren emantzipazioa. Izan ere, produktibitatea
handitzean, gizonek ez zuten egun osoa lan egiten eman behar eta haien denbora
librea kulturan eta erlijioan dedikatu zezaketen.
Gauzak halako gisan mantendu ziren Aro Modernora heldu
arte. XVII. mende bukaeran, Industrializazioan,
gizakiok lurra indar fisikoaren bidez lantzeari utzi genion eta makinen
energiaz baliatu ginen natura eraldatzeko. Beraz, historian lehen aldiz, norberaren
indarrak ez zuen bere botere kulturala determinatzen. Honi esker, feminismoa deituriko ideologia sortu
zen. Emakumearen askatasunaren aldeko mugimendu honek aurre-pauso handiak eman zituen,
hala nola, emakumeek botoa emateko eta haien buruaren jabe izateko eskubidea
lortu zuten, lan munduan berriz sartu ziren…
Garai horretan, hain zuzen ere,
hasi ziren emakumeak eskolara
joaten. Aitzinean familia diruduneko neskek soilik nolabaiteko heziketa (batez ere literatura
eta artetan zentraturikoa, goi mailako topaketa sozialetan elkarrizketa
interesgarriak mantentzeko gai izatera bideratuta) jaso ahal izan bazuten ere,
eredu ekonomiko berriaren eraginez, klase xeheko neskak ere lanerako
gaitasunetan hezteko beharrizana sortu zen. Modu honetan, idazten, irakurtzen
eta zenbatzen ikasi behar zutela xedatu zen. Hala ere, eskolak bereiziak ziren eta biztanleriaren gehiengoa
defendatutakoaren arabera, neskek kultura handirik ez zuten behar; horrek haren
andregaia eta amaren funtzioetatik urrundu ahal zielako. Horregatik, legeak sexu
bakoitzerako eskola eta hezkuntza bereiziak ezartzen zituen: nesken hezkuntza
erlijioaren eta etxeko lanen inguruan zentratu behar zen eta ezin zuten erdi
edo goi mailako ikasketak egin.
“La educación de las mujeres siempre debe de ser relativa a los hombres: agradarnos, sernos de utilidad, hacernos amarlas y estimarlas, educarnos cuando somos jóvenes y cuidarnos cuando somos adultos, aconsejarnos, consolarnos, hacer nuestras vidas fáciles y agradables”.
-Rousseau, "El Emilio"
XIX. mendearen amaieran, eskola mistoa defendatzen hasten da; emakumeak gizonen pareko
hezkuntza jaso dezaten eta goi mailako ikasketak egin ahal ditzaten. AEBen eta
hegoalde Europako herrialde protestantetan eskola mistoa lehenago ezartzen da.
Gainerako herrialde katolikoetan, berriz, ez daude baliabide nahikorik hura
ezartzeko edo oraindik ere oposizio handia jasotzen du. Beste alde batetik,
emakumearen emantzipazioaren aldeko borrokak garai hartako korronte
pedagogikoetan eragin handia du; burges liberalen Eskola Berriak, esate
baterako, koedukazio proposatzen du berdintasunezko gizarte demokratikoa
lortzeko. Eskola berritzaile horiek Espainiako Bigarren Errepublikako eskola
mistoko aurrekariak izan ziren. Gerra Zibilaren ondoren, aldiz, eskola mistoak
debekatu ziren eta Elizak, Falangearen Sekzio Femeninoarekin batera,
hezkuntzaren ardurapena berriz hartu zuen. Honen eraginez, XVIII. mendeko
hezkuntza eredura bueltatu ginen.
Diktaduraren azken urteetan, 1970ko lege berriak
eskola mistoa onartu eta Oinarrizko Hezkuntza Orokorra ezarri zuen, zeini esker
itxurazko berdinketa lortu zen bi
sexuen artean. Hala ere, gaur egun
agerian geratu denez, neska eta mutilak espazio berean batzeak ez ditu
gizarteko benetako arazoak konponduko eta horregatik, planteamendu berri bat
ezarri behar dugu eskoletan: Hezkidetza.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina